در دنیای تجارت، شناخت دقیق محیط کار و عواملی که در آن دخالت می‌کنند، مهم است. به همین دلیل، آگاهی از امکانات تیم‌های کاری و مشکلات احتمالی که ممکن است به وجود آیند، ضروری است. حل چنین مسائلی و همچنین مشکلات دیگر توسط روان شناسی کسب و کار، شاخه‌ای از روانشناسی که به مطالعه رفتار انسان در محیط کار می‌پردازد ،انجام می‌شود.
هر چه زمان بیشتری می‌گذرد، روان شناسی کسب و کار (Business Psychology) اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. رشته‌ای که ریشه در جنگ جهانی دوم داشته و تا به امروز تکامل یافته و به امری ضروری در هر سازمانی تبدیل شده است. این رشته روی تمام عواملی که میتواند به توسعه وظایف کاری، به صورت فردی یا گروهی کمک کند، تخصص دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا با این رشته بیشتر آشنا شویم.
روان شناسی کسب و کار چیست؟
روانشناس کسب و کار کسی است که می‌داند کار در یک سازمان چگونه است. او کاملاً از مشکلاتی که در کار به وجود می‌آید، هم در مورد احساس ما به شغلمان، هم درگیری‌هایی که با همکاران به وجود می‌آیند و یا حتی فرهنگ شرکتی که اغلب با دید ما مطابقت ندارد، آگاه است.
روانشناسان کسب و کار، افرادی حرفه‌ای هستند که توسط شرکت‌ها و بیزینس‌ها برای کمک به بهبود رضایت شغلی کارکنان، سلامت روان و بهره‌وری استخدام می‌شوند. روانشناسان کسب و کار اغلب در دفاتر خصوصی در شرکت‌ها کار می‌کنند، نه در کلینیک مانند یک درمانگر.
این افراد به عنوان کارمندان شرکت، خدمات مشاوره‌ای را برای همه کارکنان، از جمله کارمندان پاره وقت و مدیران ارشد ارائه می‌دهند. یک روانشناس کسب‌و‌کار معمولاً بخشی از تیم منابع انسانی است. آن ها با استفاده از منابع انسانی، به کارمندان از نظر حرفه‌ای و عاطفی کمک می‌کنند. در حالی که هر نوع کسب و کاری میتواند یک روانشناس تجاری استخدام کند، شرکت‌هایی که کارکنانی با شغل‌هایی بسیار پر‌استرس یا حساس دارند، احتمال بیشتری دارد که روانشناس کسب و کار داشته باشند. برای مثال، زندان‌ها، بیمارستان‌ها و شرکت‌های مالی اغلب از روانشناسان تجاری استفاده می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که کارکنان شان می‌توانند استرس را به طور ایمن و مناسب مدیریت کنند.
روان شناس کسب و کار چه می کند؟
نقش روانشناسان کسب و کار، بررسی طرز فکر و رفتار کارکنان در محیط کار است. افراد در این حرفه از مفاهیم و رویکردهای روانشناختی برای کشف اینکه چگونه کارکنان می‌توانند رضایت شغلی کسب کنند تا بر بهره‌وری شرکت تأثیر بگذارند، استفاده می‌کنند. یک روانشناس کسب و کار ممکن است جاهایی در کسب‌و‌کار که نیاز به بهبود دارند را، بر اساس اهداف و سطح عملکرد فعلی آن کسب و کار شناسایی کند. یک روانشناس تجاری نیز پروژه‌هایی را برای بهبود روحیه ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، برگزاری جلسات آموزشی با مدیران فعلی.
آن ها همچنین ممکن است با ایجاد ارزیابی‌های شغلی و یافتن نامزدهایی که با ماموریت و ارزش‌های کسب‌و‌کار سازگار هستند، به تیم منابع انسانی در استخدام اعضای تیم جدید کمک کنند. با جمع‌آوری داده‌ها و تجزیه و تحلیل حوزه‌های نیروی کار، روانشناسان کسب و کار می‌توانند مهارت ها و ویژگی‌هایی را که به افزایش بهره وری کارکنان و فرهنگ کمک می‌کند، شناسایی کنند. برای مثال، آن ها ممکن است تشخیص دهند که یک مدیر پرشور و مثبت میتواند به تقویت روحیه شرکت در یک بخش خاص کمک کند.
وظایف اصلی روان شناسان کسب و کار چیست؟
مسئولیت‌های اولیه یک روانشناس تجاری بسته به اهداف شرکتی که برای آن کار می‌کنند و منابعی که شرکت در دسترس او قرار می‌دهد، میتواند متفاوت باشد. این وظایف همچنین به این بستگی دارد که شرکت در حال حاضر چقدر کارآمد است و به چه میزان پیشرفت نیاز دارد. یک روانشناس کسب و کار ممکن است ابتدا با چالش‌های اصلی مقابله کند یا ممکن است چندین تغییر را به طور همزمان اعمال کند. در زیر برخی از وظایف روانشناس کسب‌و‌کار آورده شده است:
بهبود ایمنی کار برای کارکنان
روانشناسان کسب‌و‌کار به طور منظم محل کار را برای شناسایی زمینه‌های بهبود در ایمنی و سلامت بررسی می‌کنند. حفظ ایمنی در محل کار، یک راه اصلی و در عین حال ساده برای کارفرمایان است تا به کارکنان خود نشان دهند که برای آن ها ارزش قائل هستند و منجر به افزایش رضایت شغلی می‌شود. محیط کاری بهبود یافته همچنین میتواند به شرکت کمک کند تا فعالیت روزانه خود را ساده تر کند و همچنین میتواند منجر به کارآمدتر شدن زنجیره‌های تامین شود.
آموزش کارکنان در زمینه مهارت‌های رهبری
روانشناسان کسب و کار ممکن است برنامه‌ها یا کارگاه‌های آموزشی را برای توسعه مهارت رهبری و مدیریت اجرا کنند. معمولاً این برنامه‌ها به کادر مدیریتی مربوط می‌شود، اما در صورت اجازه شرکت، هیئت اجرایی نیز می‌توانند در این جلسات شرکت کنند. به عنوان بخشی از این کارگاه‌ها، یک روانشناس کسب‌و‌کار ممکن است از مفاهیم روانشناختی برای نمایش نمونه‌هایی از رهبری بزرگ استفاده کند. هدف این کارگاه‌های آموزشی، بهبود فرهنگ و روابط در محل کار از طریق پرورش توجه، تشویق و دوستی است.
بررسی مسیر پیشرفت کار و هماهنگی با اهداف
یک بیزینس ممکن است به روانشناس کسب و کار توضیح مختصری از اهداف اولیه‌ای که امیدوارند به آن دست یابند را ارائه دهد. این توضیح معمولاً مربوط به هر حوزه‌ای است که مدیر کسب و‌کار لازم می‌داند که بهبود یابد. همچنین لازم است روانشناسان کسب و کار نشان دهند که چگونه مشارکت آن ها بر شرکت تأثیر گذاشته یا آن را بهبود بخشیده است. نوشتن گزارش تغییراتی که روانشناس بر اساس توضیحات مدیر اعمال کرده است، میتواند به روانشناسان کسب و کار کمک کند تا پیشرفت را به کارفرمای خود نشان دهند.
ارزیابی کارکنان
یک روانشناس کسب و کار، تعاملات کارکنان، روابط حرفه‌ای و اخلاق کاری را بدون توجه به اینکه آیا آن ها عموماً برای ارائه مشاوره حضور دارند یاخیر، بررسی می‌کند. یک روانشناس کسب‌و‌کار معمولاً افراد را با مشاهده عملکرد آنها در محل کار، همراه با یک تحلیل روانشناختی ارزیابی می‌کند. با استفاده از این فرآیند، یک روانشناس کسب و کار میتواند یک برنامه آموزشی طراحی کند یا تغییرات ساختاری مورد قبول کارمندان را ایجاد کند. درضمن یک روانشناس کسب و کار میتواند با انجام آزمون های استعداد یابی و شخصیت شناسی مثل DISC بررسی نماید که آیا فرد مورد نظر با شرح شغل در نظر گرفته شده همخوانی دارد یا خیر.
تضمین عملکرد روان کسب و کار
این یکی از وظایف کلیدی یک روانشناس تجاری است که اطمینان حاصل کند که نیروی کار به خوبی و کارآمد عمل می‌کند. این به معنای اجرای تغییرات و طرح‌های آموزشی است که بر اهمیت کار تیمی در محیط کاری پویا و مدرن تأکید دارد. روانشناسان کسب و کار همچنین می‌توانند با بهبود رضایت شغلی کلی، به عملکرد روان یک شرکت کمک کنند، که این امر میتواند منجر به ماندگاری بیشتر کارکنان شود.
وظایف روزانه اضافی یک روانشناس تجاری نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ارتقاء روحیه و روحیه عمومی کارکنان
- ارائه خدمات مشاوره کارکنان در صورت لزوم
- تشویق برنامه‌های سلامت و تندرستی کارکنان
- کمک به انتخاب نامزدها
- ترویج یک محیط کاری مثبت
- ایجاد انگیزه در کارکنان از طریق راهبردهای آموزشی
- ساده‌سازی رویه‌های سازمانی برای تقویت ساختار شرکت
- افزایش بهره‌وری عملیاتی برای بهینه‌سازی کسب و کار
- ارزیابی شرایط محل کار برای انجام کار موثرتر
مزایای روانشناسی کسب و کار
روانشناسی کسب و کار میتواند چندین تأثیر مثبت بر یک تجارت داشته باشد، مانند:
بهبود رضایت کارکنان
روانشناسان کسب و کار به دنبال بهبود محیط کاری برای کارکنان هستند. آنها از هر دو روش تحقیق کیفی و کمّی برای ارزیابی میزان رضایت کارکنان استفاده می‌کنند و سعی می‌کنند با پیشنهاد دادن تغییراتی مثبت در محل کار، این امتیازات را افزایش دهند. این کار ممکن است شامل افزایش امکانات اتاق استراحت یا پرداخت حقوق بیشتر باشد. وقتی که یک کسب و کار تغییراتی را که یک روانشناس کسب و کار پیشنهاد می‌کند، اعمال می‌کند، ممکن است شاهد افزایش نرخ رضایت کارکنان و کاهش نرخ جابجایی کارکنان باشد.
حل بهتر اختلافات
روانشناسان کسب‌و‌کار همچنین می‌توانند به شرکت‌ها در حل اختلافات کمک کنند. آنها ممکن است به کارکنان کمک کنند تا راه‌حل‌هایی برای اختلافات خود پیدا کنند، یاد بگیرند که چگونه سازش کنند و با یکدیگر همکاری بهتری داشته باشند. شرکت‌ها ممکن است با به کارگیری فردی با مهارت‌های روانشناسی تجاری قوی، پیشرفت‌های چشمگیری در کار تیمی ببینند. برخی از کسب‌و‌کارها حتی ممکن است با راه‌حل‌هایی که برای حل اختلافات استفاده می‌کند، شاهد کاهش درگیری‌ها در آینده باشند.
افزایش رضایت مشتری
روانشناسان کسب‌و‌کار معمولاً درک قوی از رفتار، انتظارات و ترجیحات مصرف‌کننده دارند. آنها ممکن است در مورد اینکه چگونه کارمندان می‌توانند تعاملات خود را با مشتریان خود بهبود بخشند، پیشنهاداتی داشته باشند. هنگامی که یک شرکت پیشنهادات یک روانشناس کسب‌و‌کار را در زمینه‌هایی مانند پشتیبانی از مشتری و برنامه‌های پاداش به مشتری اجرا می‌کند، ممکن است با این کار رضایت مشتری را افزایش دهد.
سوالات متداول
روانشناسی کسب‌و‌کار چیست؟
روانشناسی کسب‌و‌کار، هنر و علم روانشناسی را با کاربردهای تجاری مفید و کاربردی برای بهبود محیط کار ترکیب می کند.
وظایف معمولی روانشناسی کسب‌و‌کار کدامند؟
وظایف معمولی عبارتند از: انتخاب و جابجایی کارکنان، آموزش کارکنان، ارزیابی شغل، ارزیابی انگیزه و عملکرد، مدیریت روابط کارمند و کارفرما، مدیریت رفتار سازمانی، شناسایی و پرورش استعدادها، بررسی محیط کار و تاثیر آن بر کارکنان
کلام آخر
بسیاری از مدیران قدیمی نمی‌دانند که چرا یک روانشناس میتواند به شرکتشان کمک کند. واقعیت این است که در کشور ما نیاز به روانشناس به خوبی دیده نمی‌شود. ما اغلب به اشتباه آن را با مشکلات و ضعف محیط کار خود مرتبط می‌دانیماما باید گفت که در لحظات مختلف کار و فرآیندهای تغییر یا بحران، روانشناس کسب‌و‌کار میتواند راهنمایی‌های لازم را پیشنهاد دهند و به کسب‌و‌کار، با استراتژی‌هایی که بکار می‌برد، رونق بخشد.
نظر خود را بنویسید:
