چطور کارمندان را اخراج کنیم؟
اخراج کارکنان همواره یکی از مسائل حساس بین مدیران و کارکنان است که نیازمند ظرافت و مهارت بالایی است تا بتوانند اهداف خود را به درستی محقق نماید. این موضوع یکی از وظایف منابع انسانی محسوب میشود اما لازم است که مدیران به خصوص در سازمانهای کوچکتر که بخش منابع انسانی نیز توسط مدیر اصلی اداره میشود نکاتی در این باره بدانند تا سهمگین بودن این فرایند را برای کارمند مورد نظر به حئاقل رسانند و خود نیز بهرهی بیشتری از تصمیمی که گرفته اند دریافت نمایید.
پیشرفتهای فناوری، رکود اقتصادی، تغییرات مدل کسبوکار و یا ناکارآمدی، چالشهای رایجی هستند که ممکن است شما را وادار به اخراج کارمندان کنند.
گرچه شما تا جای ممکن سعی میکنید نیروهای خود را حفظ کنید، اما بسیار محتمل است که در آینده ای نزدیک مجبور به اخراج کارکنان خود شوید. وقتی زمان بازسازی، کاهش هزینه ها یا ترکیب موقعیت های شغلی مختلف در سازمان فرا می رسد، ناگزیر مجبورید با برخی نیروها خداحافظی کنید و افراد را جایگرین و یا جابه جا کنید. چطور می توانید این پروسهی سخت را تا آنجا که می توانید برای خود و کارمندانتان آسان کنید؟
در ااین مقاله شش نکته وجود دارد که اگر قصد اخراج کارکنانتان را دارید ارزش تأمل دارد:
1.برنامه ای برای روند اخراج تنظیم کنید
حتی پس از اینکه مشخص کردید کدام افراد در سازمان شما باید حذف و یا به موقعیت دیگری انتقال داده شوند، هنوز لازم است جزئیات زیاد دیگری را نیز بررسی کنید. اگر میخواهید انتقال و اخراج را تا حد امکان ساده و روان انجام دهید، بهتر است یک برنامه برای آن تهیه کنید.
به عنوان مثال، چگونه این خبر را ارائه خواهید کرد؟ آیا از میان کارمندانی که قرار است اخراج شوند فردی وجود دارد که لازم باشد در دوره ی انتقال از او کمک بگیرید؟ (دوره ی انتقال مربوط به زمانی است که کارکنانی از درون سازمان یا بیرون قرار است جایگزین افراد اخراج شده شوند و لازم است برای برعده گرفتن این مسئولیت زیر نظر نفر قبلی خود آموزش ببینند.) آیا برای افرادی که اخراج میشوند مزایا یا کمک هایی بعد از اخاراج شدنشان در نظر گرفته شده است؟اگر چنین است، آیا این کمکها برای کارمندانی که موافقت میکنند از طریق یک انتقال در کار باقی بمانند بیشتر خواهد بود؟
همچنین، در نظر بگیرید که آیا لازم است قبل از اخراج به کارمندان اطلاع دهید. براساس قانون کشور ما لازم است 30 روز قبل از اخراج رسمی این تصمیم با کارمند مورد نظر در میان گذاشته شوند.
نکته:مطمئن شوید که قبل از انتشار این خبر ، جزئیات آن را به درستی بررسی کرده باشید.
2.گفتگوهای مربوط به اخراج را با احتیاط انجام دهید
در طول چرخه کاری کارمندان، احترام متقابل ( difficult conversation ) باید پایه و اساس روابط شما با آنها باشد. همینطور که این احترام از زمان استخدام، آموزش، حضور در هیئت مدیره و هنگامی که فرد به بالاترین درجات کاری نائل میشود باید وجود داشته باشد، یادتان باشد که وقتی قصد دارید کارمندی را اخراج یا منتقل کنید نیز تغییری در این نوع برخورد به وجود نیاید. حتی هنگام خداحافظی با کارکنان نیز لازم است احترام بین طرفین حفظ شود و اتمام همکاری دوستانه صورت بگیرد.
همیشه اطلاع دادن این موضوع به کارمندان که قرار است کار خود را از دست بدهند مکالمه ی بسیار دشواری است. هنگامی که قرار است چنین موضوعات ثقیلی را به اشتراک بگذارید، حواستان باشد که کارکنان شما احساس نکنند این قطع همکاری به دلیل بیکفایتی یا ایرادی از جانب آنها است. مطمئن شوید که هدف و نیت شمارا را به درستی متوجه شده باشند.
برای مثال می توانید بگویید: “به دلایل تجاری سازمان در وضعیتی قرار دارد که با وجود اینکه شما فرد لایق و کاردرستی در تیم ما هستید مجبور به تصمیمات شدیم. متاسفانه این تصمیم بر کار شما تاثیر خواهد داشت و در نهایت مجبوریم اعلام کنیم که (تاریخ x ) آخرین روز ماری ما باهم خواهد بود.”
وقتی کارمند را متوجعه این موضوع کنید که در این تصمیم تقصیری ندارد تا حد زیادی از درد حاصل از آن بر آن کارمند کاسته خواهد شد.
3.کارکنان مورد نیاز برای آموزش به جایگزینان را شناسایی کنید.
هیچ یک از گفتگوهای اخراج کاملا شبیه هم نیستند. گاهی سازمان برای ادامه ی حیات خود به کارمندان کلیدی نیاز دارد که با دانش سازمانی ارزشمندی خود می توانند برای یک دوره انتقالی، مسئولیت های جدیدی به عهده بگیرند.
به عنوان مثال، فرض کنید پنج نیرو در بخش توسعه نرم افزار دارید که هر کدام روی محصولات نرم افزاری جداگانهای کار می کنند. دو نفر از این افراد قرار است که اخراج شوند و سه کارمند باقی مانده اکنون باید برای بر عهده گرفتن مسئولیت های جدید و ناآشنایی جدای از وظایف قبلی خود قدم بردارند.
برای سهولت این انتقال، ممکن است تصمیم بگیرید از دو نیروی قبلی که تعلیق شدهاند بخواهید برای مدتی در کار بمانند تا به آموزش سه نفری که میمانند کمک کنند.
این موضوع علاوه بر مزیت آشکاری که برای شرکت شما دارد، یرای افرادی که قرار است شما را ترک کنن نیز تسکین دهنده است. چرا که از مدتی قبل آنها را در جریان این عدم همکاری قرار میدهد و همینطور این احساس را به آنها منتقل می کند که کارشان را به خوبی و مهارت انجام میداده اند و توانایی این را دارند که به افرادی پس از خودشان را آموزش دهند.
در حین فرایند انتقال که نیروهای درحال اخراج به همکاران باقی مانده در شرکت آموزش میدهند شما ممکن است متوجه ارزشمندی بیشتر این نیرو ها شوید، گرچه ممکن است تجدید نظر در اخراج آنها مغایر با اهداف سازمان باشد اما از اشتباه احتمالی برای اخراج یک فرد ارزشمند از تیم شما جلوگیری میکند.
4. ایجاد انگیزه برای کارکنان اخراجی
اگر از کارمندان خواسته اید که برای یک دوره انتقالی بمانند، به آنها کمک کنید تا بفهمند چرا برای این فرآیند مهم هستند.
درنظر بگیرید که چطور میتوانید کارمندان را برای ماندن در این دوره ی انتقالی تشویق نمایید. در نظر بگیرید که چگونه می توانید کارکنان را برای ماندن در این دوره نیز تشویق کنید. مرسوم است که در طول اخراج، امتیازاتی ارائه شود که کارکنان را تشویق به ماندن و انجام کار خوب کند.
به عنوان مثال، برای آن دسته از کارمندانی که بلافاصله پس از اعلام اخراجشان میخواهند سازمان را ترک کنند، میتوانید با رائه ی پیشنهادات هوشمندانه (مانند پاداش مالی) میل به ماندن را درآنها ایجاد کنید.
در حالی که برخی از این فرصت استفاده میکنند تا در حین اینکه به دنبال شغل جدید میگردند همچنان حقوق دریافت کنند. اما برخی دیگر همچنان مصمم به رفتن هستند. در چنین شرایطی لازم است حداقل یک روز به آنها فرصت دهید تا اطلاعات دریافتی جدید را پردازش کنند و کمی در این باره فکر کنند.
در هرحال آماده باشید که برخی نیز این پیشنهاد را رد کنند.
5.به کارکنان اخراج شده انعطاف بیشتری بدهید
برای آن دسته از کارمندانی که با ماندن موافقت کردهاند، انعطافپذیری بیشتری در کار ارائه دهید.
به عنوان مثال به آنها اجازه دهید که در مصاحبه های شغلی شرکت کنند. هنگامی که کار خود را به انجام رسانده اند و لازم است در جلساتی خارج از سازمان شرکت کنند آنها را ملزم به وفادار ماندن به ساعات کاری رسمی نکنید.
حتی میتوانید ساعات کاری کمتر، برنامه ای انعطاف پذیر یا فضایی آرام تر برای آنها فراهم کنید.
وقتی به کارمندان اخراجی در حالی که هنوز مشغول به کار هستند و حقوق دریافت می کنند، اجازه میدهید تا در مصاحبه های شغلی جدید شرکت، شما یک جدایی مثبت و سالم را ایجاد میکنید. آنها از کار کردن و دریافت حقوق خوشحالتر خواهند بود، و شما نیز میتوانید از فرصت حضور آنها برای تربیت نیروهایی جدید استفاده کنید.
6.اخراجی ها را برای یافتن شغل جدید کمک و حمایت کنید.
هنگامی که شما از کارمندانی که قرار است شما را ترک کنند قدرداتی حسن نیت حرفه ای خود را نشان میدهید. در صورت امکان، ممکن است بخواهید به همه کارکنانی که تحت تأثیر این اخراج قرار گرفته اند، کمکی برای جابجایی ارائه دهید شما می توانید در مواردی مانند نوشتن رزومه، کمک جستجوی کار یا مشاوره برای انتخاب شغل بعدی به آنها کمک کنید. این نشان می دهد که شما واقعاً به آینده و رفاه آنها اهمیت می دهید.
همچنین ارائه توصیه نامه برای کارکنان اخراجی کاربسیار شایسته ای است. وقتی برای کمک به کارمندان در یافتن شغل بعدیشان وقت بگذارید، می توانید قصه ی تلخ عدم همکاری را دلنشین به پایان رسانید و درها را برای فرصتهای آینده باز بگذارید.
شما هر گز از آینده خبر ندارید، ممکن است روزی در موقعیتی قرار بگیرید که بخواهید دوباره یکی ازافرادی که اخراج نموده اید را استخدام کنید (یا برعکس)، بنابراین سعی کنید روابط حمایتی خود را با کارمندانی که سازمان شما را ترک می کنند حفظ کنید.